بیگ بنگ: اگر به آسمان شب نگاهی‌ بیندازیم، آن‌ را پر از ستاره می بینیم، اما تنها کسر بسیار کوچکی از ستارگان، با چشم غیر مسلح قابل دیدن هستند. تعداد ستاره‌های موجود در 10 هزار میلیارد کهکشان جهان قابل مشاهده برای ما، 100 میلیارد تخمین زده می‌شود. این بدین معناست که تقریبا حدود ۱۰ به توان ۲۴ ستاره فقط در محدودۀ دید ما وجود دارد.

تصویری هنری از R136a1 ، سنگین ترین ستاره ی جهان
تصویری هنری از R136a1 ، سنگین ترین ستاره ی جهان

به گزارش بیگ بنگ، ستاره ها، این نیروگاه‌های تماشایی، محدوده ی وسیعی از رنگ‌ها و اندازه‌ها را شامل می شوند. بسیاری خورشید ما را ناچیز و کوچک می دانند، اما سوال اینجاست که غول پیکرترین ستاره کدام است؟ برای تعیین این ستاره ابتدا باید تعریف دقیقی‌ از غول پیکر ارائه دهیم. منظور از غول‌‌پیکر چیست؟ منظور ستاره‌ای است که بزرگ‌ترین شعاع را داراست یا بیشترین جرم را؟

بزرگترین ستارۀ یافت شده(Stephenson 2-18)

شعاع بزرگترین ستاره‌ی یافت شده که استیفنسن 18-2 نام دارد حدود ۲۱۵۰ برابر خورشید است و حجم آن ۱۰ میلیارد برابر خورشید است. اگر این ستاره جایگزین خورشید در منظومه شمسی شود، تا مدار زحل پیشروی می‌کند. برای درک بهتر بزرگی‌ این ستاره، این طور می‌توان گفت که حتی نور با وجود سرعت بالایی‌ که دارد برای چرخش یک‌ دور حول ستاره به ۹ ساعت زمان احتیاج دارد.

EgWQOtWXoAcqRE

این ستاره که از نوع غول سرخ است ۲۰ هزار سال نوری با زمین فاصله دارد و در صورت فلکی سپر واقع شده است. هچنین این ستاره به عنوان یکی از پرنورترین ستاره‌های غول سرخ شناخته می‌شود. دمای سطح آن 3200 درجه کلوین، حدود 440000 برابر پرنورتر از خورشید ماست. به گفتۀ محققان این ستاره در آستانه از دست دادن لایه‌های بیرونی خود قرار دارد و در حال تبدیل شدن به یک متغیر آبی درخشان است.

غول ستاره‌ای بعدی

ستارۀ بزرگ بعدی، UY Scuti نام دارد، ستارۀ ابرغولی که در صورت فلکی سپر قرار دارد. این ستاره در فاصلۀ ۹۵۰۰ سال نوری از زمین واقع شده و از عناصری مانند هیدروژن، هلیوم و سایر عناصر شیمیایی سنگین شبیه به آنچه در خورشید یافت می‌شود، تشکیل شده است. این ستاره همچنین شعاعی ۱۷۰۸ برابر بزرگتر از خورشید دارد.

در نتیجه این ستاره شعاعی در حدود ۱.۲ میلیارد کیلومتر و محیطی‌ برابر ۷.۵ میلیارد کیلومتر دارد. برای درک بهتر بزرگی‌ این ستاره، این طور می‌توان گفت که دور زدن کل این ستاره با هواپیما‌های معمولی‌ موجود، ۹۵۰ سال زمان می برد. حتی نور با وجود سرعت بالایی‌ که دارد برای طی‌ کردن این مسیر به ۶ ساعت و ۵۵ دقیقه زمان احتیاج خواهد داشت. اگر این ستاره جایگزین خورشید می‌‌شد، جایی‌ بین مدار‌های سیاره‌های مشتری و زحل قرار گرفته و لازم به گفتن نیست که زمین به طور کلی‌ بلعیده می‌‌شد.

نمایی از مقایسه ستاره عظیم UY Scuti در مقابل خورشید ما
نمایی از مقایسه ستاره عظیم UY Scuti در مقابل خورشید ما

با توجه به اندازۀ عظیم این ستاره احتمالا جرمی 20 تا 40 برابر خورشید را دارد و احتمالاً چگالی برابر kg/m³ 7×10⁻⁶ را داراست. به عبارت دیگر، چگالی این ستاره بیش از یک میلیارد بار کمتر از چگالی آب است. در حقیقت، اگر می‌توانستیم این ستاره را در بزرگترین حمام آب جهان قرار دهیم، از نظر تئوری، این ستاره روی آب شناور می‌‌شد. حتی اگر می‌توانستیم پارکی‌ به اندازۀ کافی‌ بزرگ پیدا کنیم، با توجه به این که چگالی این ستاره یک میلیون بار کمتر از چگالی اتمسفر متوسط زمین در دمای‌ اتاق است، این ستاره تا ارتفاع کمی‌ از سطح زمین مانند بالون به پرواز در می‌‌آمد.

اگر تصور این حقایق، مغز شما را به مرحلۀ انفجار رسانده است، بهتر است بدانید که این تازه اول راه است. ستاره ی مورد بحث ما عظیم و وسیع است اما سنگین وزن نیست. پادشاه سنگین وزن‌ها ستاره‌ای‌ است به نام R136a1 که در ابر ماژلانی بزرگ، در فاصله‌ای حدود ۱۶۵ هزار سال نوری از ما واقع شده است.

تاخت و تاز حجیم!!

ستاره R136a1، کره‌ای از هیدروژن، هلیوم و عناصر سنگین- تقریبا به اندازه ی نیمی از آنچه در خورشید وجود دارد- است. با اینکه شعاعی تنها ۳۵ برابر شعاع خورشید را داراست، اما جرمش ۲۶۵ برابر بیشتر از خورشید است- قابل ذکر است که این ستاره در طول ۱.۵ میلیون سال از عمرش، ۵۵ درصد از جرمش را از دست داده است-. این ستاره که جز ستارگان ولف-‌رایه به شمار می آید بسیار ناپایدار است، و به صورت یک کره ی آبی‌ رنگ که مرز مشخصی‌ به دلیل وجود بادهای عظیم و نیرومند ستاره‌ای در سطحش ندارد، دیده می‌شود. این بادهای ستاره‌ای سرعتی برابر ۲۶۰۰ کیلومتر بر ثانیه – ۶۵ برابر بیشتر از سرعت کاوشگر جونو یعنی‌ سریع‌ترین شئی که انسان ساخته است- دارند.

ستاره یR136a1، در مجموعه‌ای متراکم از ستاره ها قرار دارد که در فاصله ی ۱۶۵ هزار سال نوری از زمین قرار گرفته است.
ستارۀ R136a1، در مجموعه‌ای متراکم از ستاره ها قرار دارد که در فاصله ۱۶۵ هزار سال نوری از زمین قرار گرفته است.

در نتیجه این ستاره در هر ثانیه جرمی معادل 3.21×10¹⁸ کیلوگرم را از دست می‌‌دهد، این مقدار در مدت ۲۲ روز برابر جرم زمین است. مانند یک شهاب سنگ درخشان می‌درخشد و به سرعت می‌‌میرد. ستارۀ R136a1 نه میلیون برابر بیشتر از خورشید انرژی آزاد می‌کند و اگر در جایگاه خورشید قرار بگیرد، ۹۴۰۰۰ برابر درخشان‌تر از آن به نظر می‌‌رسد.

این ستاره دمایی‌ بالاتر از ۵۳۰۰۰ درجه ی کلوین دارد و تنها برای مدت ۲ میلیون سال زنده خواهد ماند. مرگ این ستاره نمونه‌ای تماشایی از مرگ یک ابرنواختر عظیم خواهد بود به گونه‌ای که هیچ سیاهچاله‌ای باقی‌ نخواهد گذاشت. اگر چه خورشید ما در مقایسه با این ستارگان غول‌پیکر بسیار ناچیز و کوچک به نظر می‌‌رسد، اما خورشید هم هرچه سنش بالاتر می‌‌رود، بزرگتر می‌شود به طوری که در حدود ۷ و نیم میلیارد سال دیگر، به بزرگترین اندازۀ ممکن خواهد رسید.

نمایی از ابر ماژلانی بزرگ مملو از ستاره
نمایی از ابر ماژلانی بزرگ مملو از ستاره

در نتیجۀ این افزایش سایز، مدار چرخش کنونی زمین به دور خورشید به صورت مارپیچی قرار خواهد گرفت. با وجود این، همۀ این ستاره‌ها تنها قسمت‌های بسیار کوچکی از کهکشان‌های بزرگ تر هستند. همان کهکشان‌های بزرگ، خودشان جز کوچکی از یک کیهان بسیار پهناور می‌‌باشند. و اما زمین؟ بهتر است راجع به آن‌ صحبت نکنیم!

این مقاله در 20 شهریور 1400 بروزرسانی شد

برگردان: سایت علمی بیگ بنگ / منابع: star-facts.com , phys.org


دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

97 دیدگاه

  1. واقعا موندم چی بنویسم استیفنسن یو وای اسکوتی مثل یک عدس در انبار راه شیری هستن وراه شیری یک دانه شن درصحرای آفریقای لانیاکیا از اون به بعدشو بیخیال دیوونه میشیم راستی ما انسانها با شهرهای غول پیکرمان روی زمین با همه دبدبه وکبکبه هایمان مثل کپک های روی نان نیستیم پس چرا این همه غرور وبیعدالتی وبیرحمی در حق همدیگر .
    به خودمان بیاییم !

  2. سلام. بعضی ها میگن vy Canis بزرگتر از UY scutti هستش!! نظر شما چی هستش؟!

    1. سلام وی وای سگ بزرگ قبلا بزرگترین ستاره ی شناخته‌شده بود اما بعد یو وای اسکوتی بود و الان استیفنسن ۱۸_۲ بزرگترین ستاره ی کشف شده س.

  3. سلام به همگی دوستان، من متوجه این قسمت از متن نشدم :
    مرگ این ستاره نمونه‌ای تماشایی از مرگ یک ابرنواختر عظیم خواهد بود به گونه‌ای که هیچ سیاهچاله‌ای باقی‌ نخواهد گذاشت.
    یعنی چی؟ مگه نتیجه انفجار های ابرنواختری عظیم نباید یک سیاهچاله باشه؟! یعنی چی که هیچ سیاهچاله ای از خود باقی نخواهد گذاشت؟! چرا؟!
    ممکنه کسی راهنمایی کنه… ممنون میشم

    1. من در این زمینه صاحبنظر نیستم فقط تا جایی که یادمه توی یه مستند علمی دیدم که توضیح میداد همه ابرنواخترها لزوما پس از نابودی، از خودشون سیاهچاله به جا نمیذارند و این هم بستگی به جرم و یا چگالی شون داره. میگم، واقعا دقیق یادم نیست فقط یه چیز کلی توی ذهنم باقی مونده که عرض کردم.

      1. سلام و عرض ادب … دلیلش همین از دست دادن جرم بسیار زیاد در واحد زمان بود که در متن ذکر شد .. یعنی به معنای واقعی در زمان مرگ ، جرمی برای این ستاره باقی نمانده که تشکیل سیاه چاله بده..

  4. نکته ای که جالب توجه هستش اینه که از اون جایی که وسعت جهان نامتناهیه در نتیجه بزرگترین ستاره ای هم وجود نداره! چون هر ستاره ای که به عنوان بزرگ ترین شناخته بشه، در جهان یه ستاره ای حتما هست که از اون بزرگ تر باشه…و این خیلی جالب و عجیبه!

    1. آره در واقع خود نامتناهی بودن جهان پرسش های بی پاسخ و نتایج گنگ و متضادی رو میده که واقعا برای مغز ما انسانها قابل تفسیر و تحلیل نیست. یعنی بهتره بگیم همینکه از قلمرو علم و دانش وارد دنیای فلسفه (انتزاعی) میشیم همه چی بی پاسخ و فارغ از درک ما میشه.

  5. با اینکه خیلی علاقه دارم به نجوم و کلی راجب فضا خوندم مخم پوکید. چون خیلی سنگین و شگفت آوری این همه اطلاعات

    1. در هر شبانه روز چندین بار به ساختار و خلقت عالم فکر میکنم این مطالب را که میخونم دیوانه میشم بعد با خودم میگم ما انسانها در برابر این عظمت اصلأ چیزی حساب میشیم و یا وجود داریم، این ها را خدا خلق کرده؟ خدا کجاست؟ و چیست؟ برای چی خلق کرده اصلا من به چه درد خدا میخورم، خدا چی هست تنهاست ؟؟؟!!!

  6. ستاره stephenson 2-18 رکورد ستاره‌ی UY Scuti رو زد !!! تقریباً میشه گفت دو برابر UY Scuti هستش !

    1. وقتی خورشید نابود بشه سه سیاره نزدیک به خودش رو به داخل خودش میکشه و از بین میره و تبدیل میشه به کوتوله برفی و به جای گرما از خودش سرما خارج میکنه و حیاط از بین میره و همونجوری که داخل این سایت گفته شده هفت و نیم میلیارد سال دیگه این اتفاق میوفته

      1. از خودش سرما ساطع نمیکنه بلکه از میزان گرماش کمتر میشه هیچ ستاره ای از خودش سرما ساطع نمیکنه. ستاره فی الواقع یعنی کنشهای هسته ای و شکافت هسته ای که با گرمای بسیار زیادی همراه هست

        1. چون گرما یک انرژی است و سرما گرمای از دست رفته است به همین علت سرما دادن ، ساطع کردن و نظیر این ها عبارات نادرستی هستند

      2. سلام تبدیل به کوتوله سفید میشه که خیلی داغ است و آرام آرام خنک میشود تا یک کوادریلیون سال بعد با دمای پس زمینه ی کیهان برابر میشود و تبدیل به کوتوله ی سیاه میشود.

  7. با سلام. یه سوال داشتم.آیا در آینده میشه با یک کرم چاله به نزدیکی یکی از این ستاره های غول پیکر رفت واز انرژی این ستاره ها استفاده کرد؟
    میدونم که راه های بهتری برای تامین انرژی مثلا خورشید خودمان هم هست ولی یه روزی نابود میشه.

    1. هفت و نیم میلیارد سال دیگه خورشید از بین و تا اون موقع حتما دانشمندان اون زمان راه های دیگه درباره ی انرژی کشف میکنن و شاید هم تونستن از اون انرژی به دست بیارن که احتمالش زیاده چونکه علم هرثانیه در حال پیشرفته و هفت نیم میلیارد سال دیگه علم خیلی پیشرفت کرده

      1. البته اگه تا اونموقع کره زمین یا منظومه شمسی ای مونده باشه که بخواد توش دانشمندی زندگی کنه که اون اختراعات و یا راه حل های مورد اشاره شما رو ارائه بده! با وضع فعلی که بنظر میرسه بشر حتی از اداره جوامع خودش هم عاجزه چه برسه به کشف انرژی های تازه و ترک منظومه شمسی و رفتن به جاهای امن دیگه … .

    2. حالا خدا بزرگه تا ۷ و نیم میلیارد ساله دیگه یه کاریش میکنیم باهم

    3. سلام ستاره های غول پیکر عمر کمتری نسبت به ستاره های کوچکتر دارند(چند میلیون سال) به همین دلیل در آینده تقریبا تمام این ستاره ها از بین رفته همچنین بعد ستاره های متوسط مانند خورشید و آلفا قنطورس A (چند میلیارد سال) و تنها کوتوله های سرخ میتوانند تا تریلیون ها سال عمر کنند بنابراین در آینده کوتوله های سرخ منبع خوبی برای انرژی هستند.

  8. واقعا باور نکردنی انسان از این شگفتی باید تعجب کرد
    انسان چجوری به اونجارسید ودرباره اش اطلاعات کسب کرده؟

  9. خیلی خوب می توان گفت با روند همجوشی پروتون پروتون خورشید ما دست کم می توانیم تا 5 میلیارد سال بعد شاهد خورشید باشیم البته این نکته واضح است که با تورم شدید ستاره ای و افت دمای سطحی مواجه خواهیم بود و اما خورشید تا 5 میلیارد سال بعد به یک کوتوله سفید و سحابی سیاره نمامبدل خواهد گشت نه 7 میلیارد سال ! ( البته مقیاس های ستاره ای و نتجومی معمولا تفاوتی را قائل نخواهد شد )

  10. شخص حیران چون رسد در این جایگاه در تحیر ماندو گم کرده راه
    مات و مبهوت در راه حیرت محوومات بیخبر ازبود خود از کائنات

  11. ستاره ای که انقد چگالی کم داره چطور واکنش هسته ای انجام میده.فشار داخل ستاره کم نیست برا واکنش هسته ای.یا اصلا ربطی داره

    1. ربطی نداره
      برای واکنش هسته ای باید مقدار درستی از گرما داشته باشیم
      ما این به چگالی مربوط نمیشه

  12. وای خخخ چقدره خورشید ما کوچیکه خب میشه لطفا بگین بزرگ ترین سیاره کشف شده اسمش چیه؟؟

  13. لطفا درباره ستاره ای بنام ” گیرنده عنان ” کمی توضیح دهید . با تشکر

    1. حدود یه سال پیش تو ویکی پدیا تو لیست بزرگترین ستاره ها عنوان اول رو با2300 برابر خورشید بودن ستاره گیرنده عنان داشت که البته بعد از دو ماه حذف شد و باز اسم اسکوتی اول بود اما الان (25 بهمن96) باز اسمش تو ویکی پدیا هست؟؟؟؟ حالا داستان چیه نمی دونم ؟؟؟؟

      1. ویکی پدیا کسی می تونه ازش بهره بگیره که دانان باشه باید منبعشو بخونی بهد حرفشو باور کنی ویکی پدیا هرکسی میتونه دستکاریش کنه

  14. سلام به همه دوستان وتشکر بابت مطالب واظهارات عزیزان سوال بنده اینه چه خاصیتی این ستاره‌هادارن مثلا این ستاره به عظمت وبزرگی چه نفعی میتونه برای زمین داشته باشه

  15. از قدیم الایام این موجود کوچک دوپا درتوهم عظمت طلبی بوده مثلا در اهرام مصر سه عدد سوراخ به طرف ستاره های کمربند جبار نشانه گرفته یعنی فرعون بعداز مرگ به آنجا اسباب کشی
    می کند،!!!

    1. خوش به حال تو که دوپایی و قدرت تشخیص این موضوع رو هم داری و گرنه بدون مرگ، به همون هپروت(که خودت ساختی الان،) اسباب کشی نمی کردی!;!.

  16. البته ستاره ای بنام گیرنده عنان ظاهرا حدود 2300برابر خورشید هست که رتبه اول ماله اونه فعلا

  17. سللم
    با زبان ساده اگر بخواهیم بگوییم
    مساحت خورشید چند برابر زمین است ؟؟
    و بزرگترین سیاره کشف شده تا کنون چند برابر زمین است ؟
    باتشکرفراوان

  18. من عاشق نجوم هستم میخواستم ببینم که اثاری از حیات در مریخ کشف شده و سفر انسان به مریخ کی هستش؟

    1. سلام، آثار حیات در مریخ کشف نشده تا الان ولی امکان حیات روی اون هست چون شرایطی مشابه زمین داره. سفر به مریخ توی سال 2023 هست و دو نفر از کسایی که میرن مریخ ایرانی هستن 🙂

      1. بایدددم ایرانی باشن
        فکردی کسی که ساکن سوییس باشه ول میکنه بره مریخ؟؟؟

    1. سلام، خورشید یکی از ستاره های معمولی و نسبتاکوچک در کیهان به شمار میره و ستاره هایی چندین میلیارد برابر خورشید هم کشف شدن
      دلیل خاصی نداره ، عینه اینه که بخوایم بگیم چرا قد یه نفر 150 سانتی متره و قد یه نفر دیگه 170 !!
      ولی خب اندازه و ویژگی های یک ستاره مطمئنا به خاطر محیطی بوده که ستاره توی اون شکل گرفته

  19. سلام وی وای سگ بزرگ در رده سوم قرار داره رتبه دوم ان ام ال دجاجه میرسه و رتبه اول یو وای اسکوتی

  20. سلام یه سایته خوب واسه تقویته اطلاعاتم میخواستم من دبیرستانی هستم ومیخوام انتخاب رشته کنم و یکی از گزینه هام نجومه خوشحال میشم کمکم کنید
    @nanazkhanomi

  21. در سايت نجوم اندازه ستاره وي واي كنيس مجوريس را 1800 الي 2100 برابرخورشيد ذكر كرده با اين تواصيف اين ستاره از اسكوتي(1708برابر خورشيد) بزرگتر است .

    1. نه اینطور نیس اندازه های این ستاره ها به این ترتیب است:
      برابرKY Cygni :1420
      برابرVY Canis Majoris :1540
      برابرUY Scuti :1708

  22. سلام
    البته من یه جا خونده بودم بزرگترین ستاره کیهان ستاره VY تویه صور فلکی سگ بزرگ است نام کاملشم اینه VY Canis Major
    لطفا در اینباره توضیح دهید ممنون

      1. ممنون از توضیحاتتون
        فقط یک سوال دیه داشتم اونم اینه که ایا به دور این ستاره های به این بزرگی سیاره ای هم هست و اگه هست باید چقدر فاصله از ستارشون داشته باشه تا امکان حیات در ان وجود داشته باشه خیلی ممنون

    1. یک مشکل در تعیین اندازه ستارگان ابرغول قرمز و فراغول قرمز، تعیین مرز بین سطح و اتمسفر هست !
      چون این ستارگان بسیار رقیق هستند و گاز نشط شده از خودشون هم اطرافشون وجود داره ، و مثلا با استفاده از رصد یک شعاع براشون بدست می آد با استفادا از قوانین فیزیک (استفاده از نورانیت واقعی و دمای سطحی ) یک شعاع متفاوت براشون بدست می آد و با استفاده از اطلاعاتی که از اشعه مادون قرمزشان بدست آمده ، باز یک عدد دیگه براشون محاسبه میشه !
      البته این اعداد معمولا نزدیک همند ، ولی برابر نیستند !
      شاید علت اینکه اعداد مختلف برای شعاع مثلا وی وای کلب اصغر بیان میشه ، این علت باشه
      علت دوم و مهمتر عدم توانایی اندازه گیری فاصله آنان می باشد.
      چون اختلاف منظر ، دقتش برای ستارگان دور خیلی کم هست .
      وقتی فاصله ستاره ای (سه هزار سال نوری مثبت منفی هزار سال نوری) محاسبه میشه ، ممکنه شعاعش مثبت منفی پنجاه درصد محاسبه بشه !

    1. خالق شگفتیها و عجائب و عظمتها ، قدرتنمایی کرده تا به انسانها بفهمونه اولا هیچ هستند !
      ثانیااینکه بشر بفهمه بیهوده به این دنیا نیومده و تکلیف داره ، چون عقل داره !!!!!

  23. با سلام.
    در کیهان برخورد با چنین چیز های خارقالعاده بزرگی تعجب بر انگیز نیست . این برای ما انسان ها که بسیار کوچکیم شگفت انگیز است.
    به قول معروف روزی که به چیر عجیبی بر نخوردید روز خوبی نبوده

  24. با درود فراوان
    کل کره زمین در این فضای لایتناهی به مانند ذره غباری هم نیست و عجیب این است که عده ای وجود کیهان را صدقه سری خود میدانند و ادعا میکنند جهان به خاطر وجود اینها آفریده شده است !!!!!

    1. واقعا منم همیشه میخندم که میگن انسان اشرف مخلوقات ما که نمیدونیم تو کیهان چخبره

  25. واقعیت فضایی از یک ابهت ناشناخته ای برخوردار است
    که قطعا تا بینهایت ادامه دارد