بیگ بنگ: اخترشناسان با استفاده از آرایه تلسکوپ میلی‌متری بزرگ آتاکاما(آلما) موفق به شناسایی نشانه‌هایی از سدیم کلرید، پتاسیم کلرید و ایزوتوپ‌های آنها (37Cl و 41K) در دیسک پر جرمی در اطراف ستاره غول‌پیکر جوانی شده‌اند. این ستاره 1500 سال نوری از زمین فاصله دارد.

به گزارش بیگ بنگ، اخترشناسان برای شناسایی مولکول‌ها در فضا از تلسکوپ‌های رادیویی استفاده می کنند تا نشانه‌های شیمیایی‌شان را جستجو نمایند. اتم‌ها و مولکول‌ها این سیگنال‌ها را به روش‌های مختلفی نشر می دهند؛ این نشر به دمای محیط هم بستگی دارد. در مشاهدات آلما، آرایه‌ای از نشانه‌های طیفی یا به اصطلاح، گذاری از همان مولکول‌ها دیده می شود. برای ایجاد چنین نشانه‌های مولکولی قوی و متنوع، اختلاف دما باید خیلی زیاد باشد؛ مثلا بین منهای 175 درجه سلسیوس تا 3700 درجه سلسیوس متغیر باشد. مطالعه عمیق این اختلاف‌های طیفی می تواند بینش اخترشناسان را در خصوص نقش ستاره در گرمایش دیسک افزایش دهد، چرا که این دیسک شاید معیار مفیدی برای میزان درخشندگی یک ستاره باشد.

دکتر «آدام گینسبورگ» محقق و اخترشناس در رصدخانه ملی رادیوی آمریکا گفت: «وقتی به اطلاعاتی که تلسکوپ آلما در اختیارمان گذاشته، نگاه می کنیم، تقریبا 60 گذار مختلف مولکولی می بینیم؛ مثل سدیم کلرید و پتاسیم کلرید که از دیسک نشات می گیرند. این خبر هم شوکه کننده و هم هیجان‌انگیز است. اصلا همین مسئله که می توانیم این مولکول‌ها را ببنیم، خودش شگفت‌انگیز است. چون ما تنها این ترکیبات را در لایه‌های بیرونی ستاره‌هایِ در حال مرگ دیده‌ایم، هنوز بطور کامل و دقیق نمی دانیم که این اکتشاف جدید چیست و باید مورد ریشه‌یابی قرار بگیرد. اما ماهیت این شناسایی نشان می دهد که محیط پیرامون این ستاره خیلی غیرعادی است.»

محققان این گمانه را مطرح کرده‌اند که این نمک‌ها از دانه‌های گرد و غباری نشات می گیرد که در اثر برخورد، محتوای خود را به درون دیسک ریخته‌اند. مشاهدات تایید می کند که نواحی نمکی موقعیت دیسک را دنبال می کنند. دکتر گینسبورگ بیان کرد: «معمولا وقتی پیش ستاره‌ها را به این نحو مطالعه می کنیم، سیگنال‌های حاصل از دیسک به صورت نابسامان و درهم و برهم در می آیند؛ این کار باعث دشواری در تفکیک یک سیگنال از سیگنال دیگر می شود. چون در حال حاضر فقط می توانیم دیسک را تفکیک کنیم، میتوانیم دریابیم که چگونه حرکت می کند و چه مقدار جرم دارد. شاید اطلاعاتی درباره خود ستاره هم در اختیارمان بگذارد.»

کشف نمک در اطراف این ستاره جوان برای دانشمندان جالب است، زیرا برخی از اتم‌های تشکیل دهندۀ نمک‌ها، دارای فلز هستند (مثل سدیم و پتاسیم). یعنی احتمال دارد مولکول‌های حاوی فلز دیگری هم در آن محیط وجود داشته باشد. اگر این چنین باشد، شاید بتوان از مشاهدات مشابه برای اندازه‌گیری مقدار فلزات در نواحی ستاره‌زا استفاده کرد. یافته‌های این پژوهش در مجله Astrophysical  منتشر شده است.

ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: sci-news.com