کشف قدیمیترین اختروش کیهان
بیگ بنگ: دورترین اختروش مهیبی که تاکنون کشف شده، در فاصله ۱۳ میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد و “P۱۷۲+۱۸” نام گرفته است و به شناخت دوران آغازین پیدایش کیهان کمک شایانی می کند.
به گزارش بیگ بنگ به نقل از ایسنا، اخترشناسان دورترین منبع انتشار رادیویی را که تاکنون یافتهاند، با جزئیات کامل کشف و بررسی کردند. طبق یک مطالعه جدید، یک اختروش مهیب رادیویی که یک جرم نورانی کور کننده با قابلیت ساطع کردن فوارههای عظیم در طول موجهای رادیویی است و آنچنان دور است که رسیدن نور آن به زمین ۱۳ میلیارد سال طول کشیده است.
این در حالی است که ۱۳ میلیارد سال پیش، “بیگ بنگ” تازه اتفاق افتاده بود که به معنای این است که مطالعه این اختروش به ما کمک میکند تا پیدایش جهان را درک کنیم. اختروشها اجرام نجومی فوقالعاده درخشان هستند که در مرکز برخی از کهکشانها وجود دارند و قدرت عظیم خود را از سیاهچالههای بزرگ در مرکز خود به دست میآورند. از آنجا که سیاهچاله حجم عظیمی از گازهای اطراف خود را میبلعد، انرژی را در سطوحی آزاد میکند که اخترشناسان میتوانند آن را از فاصله بسیار دور ببینند.
اختروَش یک هسته فعال به شدت نورانی و دوردست است که وابسته به یک کهکشان جوان است. آنها در رده یک کلاس از اشیاء به نام هسته کهکشانی فعال قرار دارند. اختروشها پیشتر به عنوان منابع انرژی الکترومغناطیسی شامل امواج رادیویی و نور مرئی با انتقال به سرخ زیاد شناخته میشدند که به ستارهها شبیه بودند. با وجود بحثهای مختلف بر سر موجودیت این شیء آسمانی همگی دانشمندان به یک توافق علمی رسیده اند که یک اختروش، هاله متراکمشده ماده است که ابرسیاهچاله یک کهکشان جوان را احاطه کرده است.
این اختروش تازه کشف شده به نام “P۱۷۲ + ۱۸” آنقدر دور است که نور آن ۱۳ میلیارد سال قبل از رسیدن به ما در اعماق فضای بین کهکشانی در حرکت بوده است. به عبارت دیگر، ما آن را همانطور که در ابتدا به وجود آمده میبینیم، یعنی زمانی که جهان فقط ۷۸۰ میلیون سال عمر داشته که کمتر از یک پنجم عمر کنونی سیاره زمین است. اختروشهای دورتر هم در گذشته کشف شدهاند، اما این اختروش اولین اختروشی است که به اندازه کافی برای اخترشناسان مهیب است که فوارههای رادیویی حاصل از اوایل تاریخ کیهان را شناسایی کنند.
این یک یافته قابل توجه و نادر است، زیرا فقط حدود ۱۰ درصد از اختروشها که منجمان آنها را در دسته “مهیب رادیویی” دسته بندی میکنند، دارای فواره یا جتهایی هستند که با فرکانسهای رادیویی بسیار روشن میدرخشند. سیاهچاله بزرگی که اختروش “P۱۷۲ + ۱۸” را تأمین میکند، تقریباً ۳۰۰ میلیون برابر جرم خورشید است و با سرعت قابل توجهی گاز میبلعد.
“کیارا مازوچلی” اخترشناس حاضر در شیلی که هدایت این مطالعه و کشف را با “ادواردو بانادوس” از موسسه “مکس پلانک” بر عهده داشت، میگوید: سیاهچاله به شکل بسیار سریع در حال خوردن مواد است و در یکی از بالاترین میزانهای مشاهده شده از نظر جرم در حال رشد است. این اختروش جدید میتواند نشان دهد که چرا سیاهچالهها میتوانند به این سرعت به اندازههای فوقالعاده بزرگ رشد کنند.
محققان گمان میکنند که ارتباطی بین رشد سریع سیاهچالههای بزرگ و جتهای رادیویی فوقالعاده قدرتمند مشاهده شده در اختروشهایی مانند “P۱۷۲ + ۱۸” وجود دارد. این فوارهها ممکن است در گازهای اطراف سیاهچاله اختلال ایجاد کنند که باعث میشود گاز با سرعت بیشتری به افق رویداد بیفتد. این بدان معناست که مطالعه اختروشهای مهیب رادیویی، روشن خواهد کرد که چگونه سیاهچالهها به سرعت و پس از بیگ بنگ به اندازههای فوقالعاده عظیم درآمدهاند.
“مازوچلی” گفت: برای من بسیار هیجانانگیز است که برای اولین بار سیاهچالههای جدید را کشف میکنم و یک سنگ بنای دیگر برای درک کیهان آغازین را مییابم. اختروش “P۱۷۲ + ۱۸” در ابتدا توسط تلسکوپ “ماژلان” در رصدخانه “لاس کامپاناس” در شیلی مشاهده شد. “بانادوس” میگوید: به محض به دست آمدن دادهها، آنها را با چشم خودمان بررسی کردیم و بلافاصله فهمیدیم که دورترین اختروش مهیب رادیویی تاکنون شناخته شده را کشف کردهایم. جزئیات بیشتر این پژوهش در مجله Astrophysical منتشر شده است.
سایت علمی بیگ بنگ / منابع: ESA , livescience.com