27 آذر 1394 1

آیا در سامانۀ خورشیدی، سیاره ای برای کشف باقی مانده؟

بیگ بنگ: کشف سیاره جدید در سامانه ی خورشیدی یک رخداد بسیار نادر است. اولین سیاره جدید یعنی اورانوس در سال ۱۷۸۱ توسط ویلهلم هرشل کشف شد. او نشان داد که به جز عطارد، ونوس، زمین، مشتری و زحل سیاره دیگری هم به دور خورشید می چرخد. مشاهده اورانوس پرسش های تازه ای را در…

29 شهریور 1394 0

مدل، نظریه و قانون

بیگ بنگ: هنگامی که دانشمندان می کوشند تا مجموعه ی ویژه ای از پدیده ها را درک کنند، غالبا از مدل استفاده می کنند. مدل از نظر علمی، نوعی مقایسه یا تصویر ذهنی از پدیده ها با چیزی است که اغلب با آن آشنا هستیم. برای مثال مدل موجی نور. بر خلاف امواج آب، امواج…

7 شهریور 1394 5

چگونه جلوی شیوع شایعات را بگیریم؟

بیگ بنگ: بیش از 10 سال است که وقتی به هفته اول شهریور نزدیک می‌شویم، شایعه‌ای زنده می‌شود. با وجود سالها انکار و سند و مدرک آوردن درباره اشتباه بودن آن همچون اژدهایی هفت‌سر که هر بار که یکی از سرهای آن جدا می‌شود هفت‌سر دیگر جای آن می‌روید، سر برمی‌آورد و فضای مجازی را…

14 مرداد 1394 18

زمین، سوزنی در انبار کاه!

بیگ بنگ: جایگاه ما در جهان هستی کجاست؟ آیا جهان هستی آغازی دارد؟ ابعاد جهان چقدر است؟ آیا جهان بی انتهاست؟ اینها بخشی از پرسش های بنیادین کیهان شناسی هستند. انسان ها از دیرباز در پی یافتن پاسخی برای این پرسش ها بوده اند و پیشینیان ما در طول تاریخ، با سر هم کردن افسانه…

27 تیر 1394 22

چرا از “فیزیک کوانتومی” سو استفاده می شود؟!

بیگ بنگ: این روزها همه از فیزیک کوانتومی صحبت می کنند. از رمال ها و فالگیرها و شیادان مستند راز و درمانگرهای معنوی و شعور کیهانی گرفته تا سایر مروجان شبه علم و خرافات. کافیست نگاهی به شبکه های اجتماعی و رسانه ها و نشریات زرد بیندازید تا ببینید بسیاری از باورهای شبه علمی معاصر…

14 تیر 1394 26

یادداشتی درباره ی “خود دانشمند پنداری”

بیگ بنگ: جمله ای مشهور؛ منسوب به سقراط است که می گوید: « می دانم که نمی دانم» جمله ای که در زمانه ما به ندرت شنیده می شود. در مراودات روزمره؛ در خلال گفت و گوهای رایج ساده؛ لاجرم به افرادی بر می خوریم که خود را در هر موضوعی فوق تخصص و شنیدن…

4 تیر 1394 3

رد نظریه استفاده 10 درصدی از مغز

بیگ بنگ: یکی از نظریاتی که امروزه در بین عموم بسیار شایع شده این است که انسان در هر لحظه از زندگی اش تنها از 10 درصد مغز خود استفاده می کند و اگر بتواند تنها مقداری بیش تر از مغز خود کار بکشد می تواند سریع تر و باهوش تر عمل کند.

12 خرداد 1394 6

آن را که حساب پاک است، از محاسبه چه باک است!

بیگ بنگ: به ندرت می توان غیب گو یا فالگیری را یافت که بپذیرد ادعایش را در معرض آزمون علمی قراردهد. اغلب آنها مراسم فریب کارانه خود را؛ فارغ از اینکه فال قهوه باشد یا مراسم انرژی درمانی یا معلق شدن روی هوا؛ در شرایط از قبل مهیا شده و با ابزارها و روش هایی…

7 خرداد 1394 2

موشکافی علمی یونانیان باستان

بیگ بنگ: سر فرانسیس بیکن در کتاب خود تحت عنوان توسعه و یادگیری در سال 1605 که به جمیز اول اهدا کرد، خطاب به او چنین میگوید: « گرچه ممکن است منظور افلاطون این بوده که روح انسان جاوید و ابدی است و بیکن از این گفته به عنوان ترفندی جهت جلب نظر پادشاه استفاده…

18 اردیبهشت 1394 11

روش نقادانه علم در برابر گزارش های فراطبیعی

بیگ بنگ: مجریان برنامه های فریب عمومی از اینکه طرح و برنامه فریب خود را در معرض روش علمی و تفکر انتقادی قرار دهند شدیدا دوری می کنند. آنها نمی خواهند گزارش های فراطبیعی و ادعاهای اصطلاحا پارانرمال؛ با رویکرد علمی و در آزمایشگاه مورد آزمون قرار بگیرد. چرا که روش علمی ؛ مانند چراغی…

11 اردیبهشت 1394 43

نقد و بررسی فیلم “در میان ستارگان”

بیگ بنگ: پس از تماشای هر فیلم از خودم میپرسم تم اصلی فیلم چه بوده و تلاش میکنم موضوع فیلم را در قالب یک کلمه یا یک جمله صورتبندی کنم. مثلا تم فیلم گرانش(Gravity) از دید من ؛ تنهایی انسان بود. یا موضوع فیلم در میان ستارگان(Interstellar) حول محور (زمان) است. البته داستان این فیلم…

2 اردیبهشت 1394 6

چرا حقایق علمی به مذاق خیلی‌ها خوش نمی‌آید؟

بیگ بنگ: هر گردی گردو نیست. بخش بزرگی از جهان از ذرّات بسیار ریز مافوق تصور گرفته تا بی‌کرانه‌های هستی، آن چیزی نیست که ما تصور می‌کنیم. کرانه جهان همیشه وسیع‌تر از دید محدود بشر است. در این بین آگاهی از چرخش زمین به دور خورشید، بارقه‌ای بود که پیش از تابیدن، سالیان سال پشت…

26 اسفند 1393 0

پیش بینی آینده همیشه درست از آب در نمی‌آید!

بیگ بنگ: تاریخ علم مملو است از پیش‌ بینی‌ های هوشمندانه یا آینده‌ نگری‌های اعجاب انگیز نوابغ و دانشمندان و مخترعان. در روزگاری که تصور اختراع زیردریایی یا هلی‌کوپتر، سفر به ماه یا سیستم‌های ارتباطی مانند اسکایپ یا تلفن همراه برای پیشینیان ما غیرممکن بود، تنها عده‌ای با بهره‌گیری از قوه خلاقانه و ابتکار و…