بیگ بنگ: گاهي جملاتي ادبي يا نسبتا علمي مي شنويم يا مي خوانيم كه با احساسات ما جور در مي آيد ، اما واقعيت علمي و عقلاني آن چيز ديگري است! در زير به چند مثال اشاره مي كنيم.

1 (2)

احساس : ما نوشابه را با ني مي مكيم!
عقل (علم) : اين ما نيستيم كه نوشابه را بالا مي كشيم. ما با عمل مكيدن از فشار هواي درون ني كم مي كنيم. درنتيجه فشار هواي محيط، نوشابه را به درون ني و دهان ما هل مي دهد. بنابراين اگر روزي بر روي ماه پا گذاشتيد، سعي نكنيد با ني نوشابه بنوشيد!

احساس : آب در حال جوش تخم مرغ را در چند دقيقه آب پز مي كند.
عقل (علم) : اين دماي آب است كه پختن سريع تخم مرغ را تعيين مي كند نه جوشيدن آن! دماي جوشيدن آب در كنار دريا 100 درجه است، اما هر چه به ارتفاعات صعود كنيد، به خاطر كاهش فشار هوا، آب در دماي كمتري به جوش مي آيد. تقريبا هر كيلومتر افزايش ارتفاع ، دماي جوش را 3 درجه كاهش مي دهد. در يك خلا نسبي دماي جوش آب تا 37 درجه نيز پايين مي آيد. آيا در اين دما مي توان تخم مرغ را آب پز كرد؟ اگر اينطور بود كه تخم مرغها در زير مرغ آب پز مي شدند، نه جوجه؟

احساس : لباس ما را گرم مي كند!
عقل (علم) : گرما از بدن ماست! لباس فقط از هدر رفتن گرماي بدن جلوگيري مي كند. لباس نقش عايق حرارتي را بازي مي كند. بنابراين حتي براي سرد نگهداشتن يك خوراكي نيز مي توان از عايق حرارتي و لباس استفاده كرد.

احساس : همانطور كه براي گرم كردن هر چيزي آن را روي گرما مي گذاريم، براي خنك كردن نيز بايد آن را روي يخ يا منبع سرما بگذاريم.
عقل (علم) :به هيچ وجه! گرما به سمت بالا مي رود. پس جمله اول درست است. اما سرما به سمت پايين مي رود(چرا؟) پس بايد يخ يا منبع سرمايي را بر روي چيزي كه قرار است خنك شود، قرار داد.

احساس : باد از هر طرف بوزد، قايق باد باني در همان جهت مي تواند حركت كند!
عقل (علم) : قايق باد باني حتي در خلاف جهت باد نيز مي تواند حركت كند. [1]

احساس : سفر با هواپيما ترسناك و خطرناك است، چون در هوا معلق است و هيچ تكيه گاهي ندارد!
عقل (علم) :ريسك سانحه هواپيما بسيار كمتر از خودروست. به طوريكه خطر مرگ در سفر با خودرو از حدود 100 تا 300 برابر در كشورهاي مختلف بيشتر از هواپيماست. اين مقدار براي ايران حدود 250 مي باشد.[2]

2 (2)

احساس : ترشحات داخل گوش كثيف است و بايد با گوش پاك كن تميز شود!
عقل (علم) : اين ترشحات بخشي از سيستم ايمني گوش است. گوش پاك كن ممكن است باعث آسيب رساني به اعضاي داخلي گوش شود. البته مي توان رطوبت گوش را پس از شنا يا حمام با دستمال كاغذي نرم به آرامي خشك نمود.[3]

احساس : اگر سانحه اي در هواپيما رخ داد و ماسكهاي اكسيژن آويزان شدند، ابتدا به سرعت به فكر كودك يا افراد مسن بوده و به آنها براي استفاده سريع از ماسك كمك كنيد.
عقل (علم) : برعكس، ابتدا به سرعت ماسك خود را استفاده كرده و سپس به كمك كودكان و بزرگسالان بشتابيد (چرا؟)

احساس : چاي در استكان ضخيم تر ديرتر سرد مي شود! چون شيشه شبيه لباس، عايق حرارتي است و هر چه ضخيم تر باشد، از انتقال حرارت به محيط بيشتر جلوگيري مي كند.
عقل (علم) : برعكس! هر چه استكان نازك تر باشد، چاي در آن ديرتر سرد مي شود. ضخامت بيشتر به معناي استفاده بيشتر از شيشه است و شيشه، گرماي چاي را به خود جذب مي كند! اگر چه شيشه تا حدودي عايق حرارتي است، اما اختلاف دما ي زياد، اين مقاومت را در هم شكسته و گرماي چاي در كل استكان پخش مي شود. البته شكي نيست كه حرارت چاي در استكان نازك تر، زودتر به محيط مي رسد و مي تواند سريع تر در محيط تلف شود. اما محيط چيست؟ هوا. هوا نسبت به گرما عايق تر است يا شيشه؟ نيازي به رفرنس نيست. اگر انگشت خود را به استكان بچسبانيد، داغي آن را حس مي كنيد، اما حتي به فاصله چند ميلي متر از بدنه استكان، گرمايي حس نمي شود. اين يعني …!

احساس : هواي مرطوب سنگين تر است، همانطور كه يك پوشاك مرطوب سنگين تر مي شود!
عقل (علم) : برعكس! بخار آب سبك تر از هواست، چون جرم مولي آب 18 و براي هوا 29 است. در شرايط نرمال تقريبا هر 22 ليتر هوا 29 گرم وزن دارد، در حاليكه براي بخار آب اين مقدار 18 گرم است. نتيجه اينكه هر چقدر هوا مرطوب تر باشد، سبك تر مي شود. به بيان ديگر هواي خشك سنگين تر است!

احساس : در يك كوهستان برفي ، با خوردن برفمي توان تشنگي را رفع كرد!
عقل (علم) : به هيچ وجه! تجربه نشان داده كه در اينگونه مواقع، خوردن برف شما را تشنه تر مي كند! در واقع اين كار باعث كاهش دماي بدن شده و در نتيجه بدن براي جبران آن انرژي بيشتري صرف مي كند كه باعث تشنگي بيشتر مي شود. كوهنوردان حرفه اي اين موضوع را به خوبي مي دانند و اگر آب نداشته باشند، برف را ذوب كرده و مي نوشند. اما اگر وسيله گرمايي نداشته باشند، مي دانند كه خوردن برف ، وضعيت را بدتر مي كند! حتي در مواقع بحراني كه آب در دسترس نيست، در مقدار و نوع خوراك نيز بايد خيلي دقيق عمل كرد. عمل هضم غذا نيز انرژي زيادي از بدن گرفته و تشنگي را بيشتر مي كند. يادمان باشد كه آدمي زمان بيشتري در مقابل گرسنگي نسبت به تشنگي دوام مي آورد.[4]

نویسنده: احمد مصدر/ سایت بیگ بنگ

منابع و پی نوشت:

1-فيزيك براي سرگرمي ، پرلمان ياكوف ، ترجمه احسان قوام زاده

2- Transportation safety in the United States , cbc , aviationnews

3- parsiteb , Earwax

4- crosscitychurch

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

4 دیدگاه

  1. اگه دقت کنی کنی فرم بادبان قایق های بادبانی امروزی جوریه که باد از هر طرف بوزه جهت نیروش رو روبه جهت جلو تغییر میدهد فکر کنم اختراع عثمانی ها باشه این باد بان ها

    1. چون در ماه فشار اتمسفر بسیار کم هست. هر چقدر که فشار هوای داخل نی رو هم کم کنیم باز هم اختلاف فشار داخل نی با محیط بیرون ناچیزه