بیگ بنگ: باستان شناسان بقایای یک شهر متعلق به 2400 سال قبل را در منطقه‌ای در عربستان سعودی پیدا کردند.

بقایای این شهر که «النطح » نام دارد مدت‌ها در دل خاک در یک واحه محصور (تکه زمینی سبز و حاصلخیز که توسط بیابانی در شمال غربی شبه جزیره عربستان احاطه شده) مخفی شده بود. تیمی از باستان‌شناسان فرانسوی و سعودی تحت هدایت گیوم شارلو، باستان‌شناس فرانسوی، دیواری باستانی به طول ۱۴.۵ کیلومتر را در این مکان کشف کرده‌اند.

به گفته محققان علاوه بر بقایای دیوار آنها به شواهدی دست یافتند که نشان می‌دهد باروهای این شهر، در واقع نشان‌دهندۀ یک زیستگاه سازماندهی شده هستند. به گفته محققان قدمت این شهر بزرگ که محل زندگی ۵۰۰ نفر بود به حدود ۲۴۰۰ سال قبل از میلاد در اوایل عصر برنز باز می‌گردد.

با این حال حدود هزار سال بعد این منطقه مسکونی متروکه شد، در حالی که باستان‌شناسان علت چنین اتفاقی را نمی‌دانند. زمانی که النطح ساخته شد، شهرها در منطقه شام در امتداد دریای مدیترانه از سوریه کنونی تا اردن در حال شکوفایی بودند. در آن زمان تصور می‌شد که شمال غربی عربستان بیابانی بایر بوده که کوچ‌نشینان از آن عبور می‌کردند و گورستان‌های متعددی در آن وجود داشت.

اما ۱۵ سال پیش باستان‌شناسان دیواره‌هایی را در واحه تیماء در شمال خیبر کشف کردند که قدمت آن به عصر مفرغ می‌رسید. دکتر شارلو می‌گوید گفت که این «اولین کشف مهم» باعث شد تا محققان بیشتر به این واحه‌ها توجه کنند. به گفته باستان‌شناسان، سنگ‌های آتشفشانی سیاه به نام بازالت دیوارهای النطح را به خوبی پوشانده بودند و همین امر باعث شده بود تا محل به صورت طبیعی از حفاری‌های غیرمجاز محافظت شود.

تیم باستان‌شناس اما با تصویربرداری از بالا متوجه مسیرها و پی خانه‌ها شدند، سازه‌هایی که نشان می‌داد چه مکان‌هایی باید کاوش شوند. پی‌هایی که در جریان حفاری‌ها کشف شدند به اندازه‌ای مستحکم بودند که می‌توانستند وزن خانه‌های یک تا دو طبقه را تحمل کنند. یافته‌های اولیه محققان تصویری از یک شهر  ۲.۶ هکتاری با حدود ۵۰ خانه بر روی تپه‌ای را نشان می‌دهد که دارای دیوار محافظی مخصوص به خود است.

از درون مقبره‌های واقع در گورستانی در این منطقه سلاح‌های فلزی مانند تبر و خنجر و همچنین سنگ‌هایی مانند عقیق کشف شد که نشان‌دهنده جامعه نسبتاً پیشرفته‌ای برای مدت‌ها قبل است. در این مطالعه آمده است که قطعات سفال نشان‌دهنده سرامیک‌هایی بسیار زیبا، اما بسیار ساده هستند. به گفته آنان ارتفاع باروها، که می‌تواند به حدود پنج متر برسد، نشان می‌دهد که النطح مقر نوعی حکومت محلی قدرتمند بوده است.

باستان‌شناسان معتقدند اکتشافات جدید روند «شهرنشینی آرام» را در دوران گذر از زندگی کوچ‌نشینی به یکجانشینی روستایی نشان می‌دهد. این واحه‌های مستحکم می‌توانستند در منطقه‌ای که هنوز عمدتاً پر از گروه‌های کوچ‌نشین پرجمعیت بوده با یکدیگر در تماس باشند.

این واحه‌های مستحکم می‌توانستند در منطقه‌ای که هنوز عمدتاً پر از گروه‌های کوچ‌نشین پرجمعیت بوده با یکدیگر در تماس باشند. در حالی که النطح در مقایسه با شهرهای بین‌النهرین یا مصر در آن دوره هنوز کوچک بود، اما به گفته محققان در مسیر شهرنشینی راهی همسان اما «محقرتر و آرام‌تر کاملاً مختص شمال غربی عربستان» را می‌پیموده است.

این واحه که نامش از واژه‌ای عبری به معنای «قلعه» گرفته شده، در شمال شهر مدینه امروزی قرار دارد و در دوران صدر اسلام محل زندگی یهودیان بود. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریه PLOS ONE منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منبع: phys.org