رشد “گیاه” در خاک ماه
بیگ بنگ: دانشمندان برای اولینبار بذرهای یک گیاه را در خاک ماه رشد دادند. محققان روز پنجشنبه گفتند که بذرهای یک علف هرز کوچک گلدار به نام آرابیدوپسیس تالیانا را در 12 ظرف کوچک به اندازه انگشتانه کاشتند که هر کدام حاوی یک گرم خاک ماه بودند.
سنگلیتهای قمری، با ذرات تیز و کمبود مواد آلی، تفاوت زیادی با خاک زمین دارند، بنابراین مشخص نبود که آیا دانهها جوانه میزنند یا خیر. برای رشد این گیاهان محققان از نمونههای جمعآوریشده در ماموریتهای آپولو 11، 12 و 17 استفاده کردند. دستاوردی که نویدبخش استفاده از خاک ماه برای رشد گیاهان در سیارات دیگر است.
دانشمندان در این پژوهش توانستند ۱۲ گرم از خاک گرانبهای ماه را برای رشد این گیاهان استفاده کنند. آنها با استفاده از گلدانهایی به اندازۀ انگشتانه، یک گرم خاک قمری را در هر ظرف بارگذاری، آن را با محلول غذایی مرطوب کردند و دانههای گیاه آرابیدوپسیس کاشتند. به موازات آن، این تیم بهعنوان آزمایشهای کنترل، دانههای مشابهی را در خاک شبیهسازیشده ماه، خاک مریخ و خاکهای محیطهای شدید روی زمین شبیهسازی کردند. باوجود شک و تردیدهای قبلی، دانشمندان با شگفتی خوشایند دریافتند که تقریبا در تمام خاکهای ماه، گیاهان جوانه زدند و رشد کردند.
تحقیقات نشان میدهد رشد گیاهانی که در خاک ماه پرورش یافتند کُندتر بوده و بسیاری از آنها نشانههایی از استرس را داشتند که نشاندهندۀ انواع بیان ژنی است که دانشمندان انتظار داشتند در گیاهانی که در معرض نمک، فلزات و گونههای فعال اکسیژن قرار دارند، مشاهده کنند. یکی از نکات جالب این بود که گیاهانی که در خاک ماه بالغتر رشد میکردند (خاکی که در معرض باد کیهانی بیشتری قرار داشت) نشانههای استرس بیشتری را دیدند؛ در حالی که خاک کمتر بالغ باعث میشد که گیاهان سواری نرمتری داشته باشند.
بهعنوان بخشی از مطالعات بعدی، دانشمندان اکنون به تحقیق در مورد رابطه بین سلامت گیاه و ترکیب خاک، همراه با تاثیراتی که گیاهان میتوانند بر خود خاک داشته باشند، ادامه خواهند داد. استفان الاردو، نویسنده این مطالعه، گفت: «ماه مکانی بسیار بسیار خشک است. آیا افزودن آب باعث میشود کانیشناسی برای گیاهان مهماننوازتر شود؟»
در سال ۲۰۱۹ و در کاوشگر Chang’e-4 چین، اولین دانهها را روی سطح ماه در داخل یک بیوسفر مینیاتوری جوانه زدند، اگرچه آنها کمتر از ۲۴ ساعت بعد از بین رفتند. این پژوهش نقطه عطفی در تلاش برای ایجاد پایگاهی در ماه و انجام ماموریتها در اعماق فضا است و بینش مفیدی را در مورد آرایش و قابلیت استفاده از خاک دیگر سیارات برای رشد گیاهان ارائه میدهد.
سایت علمی بیگ بنگ / منابع: newatlas.com , NASA