20 تیر 1392 4

معرفي كتاب – شش قطعه آسان

تصور غلط و رايجي هست كه علم مقوله‌اي است فاقد جنبه‌هاي شخصي، بي‌طرف و كاملاً واقع‌نگر. فعاليت‌هاي انساني‌ِ ديگر، بيشترشان متأثر از روندهاي رايج، اميال و اشخاص‌اند. اما فرض بر آن است كه علم محدود به قواعد و روش‌هاي پذيرفته‌شده و مقيد به آزمون‌هاي بسيار دقيق‌ است. مهم نتايج‌اند. نه كساني كه آنها را به…

17 تیر 1392 4

مشهورترین پارادوکس‌های تاریخ – قسمت هشتم

پارادوكس‌هاي كوانتومي –  مقدمه نسبيت نظريه‌اي است كه به كار اطلاعات مي‌پردازد. معادلات اينشتين حد سرعت براي انتقال اطلاعات از ميان فضا را ديكته مي‌كنند:  سرعت نور. اين معادلات همچنين توضيح مي‌دهند كه چرا ناظرين آنگاه كه سوال يكساني را مطرح مي‌كنند، ظاهراً پاسخ‌هاي متناقصي به دست مي‌آورند. نسبيت روش نگرش دانشمندان به عالم در…

16 تیر 1392 1

انبساط تندشونده‌ي عالم، توضیح دنیایی که 95% آن را نمی‌شناسیم! – قسمت اول

برندگان جایزه نوبل فیزیک سال 2011،  با رصد انفجارهای ستاره‌ای خیلی دور، موجودی عجیب را در عالم آشکار کرده‌اند که انبساط کنونی جهان را تسریع می‌کند. این موجود با نام انرژی تاریک حدود 75% از عالم را تشکیل می‌دهد! آکادمی علوم سلطنتی سوئد درمورد جایزه نوبل فیزیک 2011 در رشته فیزیک، تصمیم گرفت نیمی از…

16 تیر 1392 1

نیمه عمر DNA چقدر است؟ آيا مي‌توان دايناسورها را زنده كرد؟

 DNAها مولکول‌های سرسختی هستند، می‌توانند برای مدت زمانی طولانی در حیوانات و گیاهان فسیل‌شده باقی بمانند،‌برای اثبات استقامت این مولکول‌ها گروهی بین‌المللی از دانشمندان تصمیم گرفتند سرعت پوسیدگی این مولکول، مدت زمانی که طول می‌کشد نیمی از پیوند‌های آن گسسته شوند را تعیین کنند. دانشمندان برای تعیین این موضوع، ابتدا DNA موجود در 158 استخوان…

15 تیر 1392 7

قبل از آغاز جهان چه خبر بود؟

مقاله‌اي از  راجر پنروز مبنی بر کشف آثار رویدادهای پیش ازبیگ بنگ و آغاز جهان، بحث داغی را در مورد منشا جهان به‌راه انداخت و انتشار 3 مقاله چالش‌برانگیز در رد این ادعا، این بحث را داغ‌تر کرد. تصور ما از نخستین روزهای عالم ممکن است سرشار از نقاط مبهم باشد، اما این بدان معنی…

15 تیر 1392 2

مشهورترین پارادوکس‌های تاریخ – قسمت هفتم

پارادوكس راسل (Russell Paradox) پارادوکس راسل از مهم‌ترین پارادوکس‌های نظریه مجموعه‌ها است که توسط ریاضیدان و فیلسوف انگلیسی برتراند راسل در سال ۱۹۰۱ معرفی شد. این پارادوکس نشان می‌دهد که نظریه طبیعی مجموعه‌های فرگه که برپایه‌ي کارهای جرج کانتور، بنیان‌گذار نظریه مجموعه‌ها، بود دارای تناقضاتی در درون خودش است. بحث غیر رسمی در نظریه طبیعی…

9 تیر 1392 1

سخن روز

نيوتون خوش‌اقبال، فرزند شاد علم!  كسي كه مي‌توان آرامش خيال دوران جواني‌اش را با خواندن كتاب نورشناخت،  و زندگي دوباره در رويدادهاي شگفت‌انگيزش مشاهده كرد. طبيعت براي او يك كتاب گشوده بود كه مي‌توانست صفحاتش را بدون تلاشي و كوششي جدي و طاقت‌فرسا بخواند. او از ادراك و بينش، جهت فروكاست مواد خام تجربه جست…

7 تیر 1392 2

مشهورترین پارادوکس‌های تاریخ – قسمت ششم

پارادوكس‌هاي نسبيت – قسمت چهارم طبيعتاً، نظريه‌ي اينشتين شامل مجموعه‌اي از معادلات فوق‌العاده مشكل است كه اغلب براي يافتن جواب آنها به رايانه نياز است. فريدمن ابتدا فرض كرد كه جهان ديناميك است و سپس دو فرض ديگر براي ساده‌سازي در نظر گرفت كه اصول كيهان‌شناسي ناميده شدند: 1)        جهان ايزوتروپيك، يعني داراي خواص فيزيكي…

5 تیر 1392 3

ماده تاریک از نور ساخته نشده است

تخمین زده می‌شود 85درصد از ماده موجود در جهان (و نه انرژی) با آن‌چه می‌شناسیم، متفاوت است. تازه‌ترین تحقیقات نشان می‌دهد این ماده که ماده تاریک نام گرفته، از فوتون ساخته نشده است. این که بگوئیم متاسفانه ماده تاریک از نور ساخته نشده است احتمالا بدیهی به نظر می‌رسد! ماده تاریک، ماده‌ای است که فقط…

4 تیر 1392 0

سخن روز

    شاعران مي‌گويند علم از زيبايي ستارگان مي‌كاهد، ذرات كوچك و بي‌ارزشي همچون اتم. اما هيچ چيز بي‌ارزش نيست. من نيز مي‌توانم ستارگان را بر پهنه‌ي آسمان بنگرم و آن‌ها را احساس كنم. اما آيا من كمتر يا بيشتر مي‌بينم؟ بزرگي آسمان‌ها، تخيل مرا وسعت مي‌بخشد. خيره بر اين چرخ و فلك كوچك، چشمان…

4 تیر 1392 3

آموزش نجوم و اخترفیزیک مقدماتی – کهکشان‌ها – قسمت دوم

كهكشان‌هاي بيضوي كهكشان‌هاي بيضوي كه با E نمايش داده مي‌شوند. شكل يك كره‌ي پخ را دارند (شايد هيچ توافق عمومي مبني بر اين‌كه آنها پخ، كشيده‌ شده يا سه‌ محوري‌اند، وجود نداشته باشد؛ ما به هر حال آنها را پخ مي‌گوييم). اين كهكشان‌ها در آسمان به صورت قرص‌هاي بيضي‌شكل نوراني ظاهر مي‌شوند. (مثل كهكشان M32،…

27 خرداد 1392 0

شتاب‌دهنده‌ها و آشکارسازهای ذرات – قسمت سوم

شتاب‌دهنده‌هاي AC شتاب‌دهنده‌هايي كه با استفاده از ميدان الكتريكي با فركانس راديويي (rf) كار مي‌كنند به دو دسته‌ي خطي و چرخه‌اي تقسيم مي‌شوند. شتاب‌دهنده‌هاي خطي در يك شتاب‌دهنده‌هاي خطي يا «ليناك»،  يون‌ها از يك سري لوله‌هاي فلزي به نام لوله‌هاي جابه‌جا‌كننده كه در يك محفظه خلاء قرار گرفته‌اند و متوالياً به ترمينال‌هاي يك نوسانگر آر…

27 خرداد 1392 3

معرفي كتاب – اينشتين عاشق (عاشقانه‌اي علمي)

يكي از برجسته‌ترين رمان‌هاي روشنفكرانه قرن بيستم، در قالب كتابي پر احساس،‌ چالش‌برانگيز و به شدت هيجان‌انگيز جان مي‌گيرد. كتاب اينشتين عاشق، زندگي‌نامه‌اي است به سبك يك رمان شيرين و جذاب. اين اثر يكي از جسورانه‌ترين تلاش‌ها براي عموميت بخشيدن به علم در اذهان معاصر است. نويسنده به شيوه‌اي هوشمندانه و شيطاني خواننده را  به…

27 خرداد 1392 3

آموزش نجوم و اخترفيزيك مقدماتي – كهكشان‌ها – قسمت اول

مقدمه كهكشان‌ها بزرگترين قطعات جهان هستند. آنها بزرگ‌ترين اشياء حاوي ستاره‌ها، گاز و گرد و غبارند كه هنوز مي‌توانند در ديد يك تلسكوپ قرار گيرند. كهكشان‌ راه شيري (كه يك غول است) شامل 10 به توان 11 ستاره است. چندتا از كهكشان‌هاي بزرگ‌تر حاوي ستارگان بيشتر، و كهكشان‌هاي كوتوله بيش از يك درصد از آنها…