11 مهر 1394 0

شناخت ِ ماه – قسمت اول

بیگ بنگ: چون ماه جوي ندارد كه سطح‌اش را بپوشاند، با دوربين دو چشمي يا تلسكوپي كوچك مي‌توان نماي واضحي از پستي و بلندي در آن مشاهده كرد. اين عوارض شامل گودال‌ها، درياهاي تيره و ارتفاعات روشن ماه مي‌شوند. اين عوارض تفاوت آشكاري را بين سطح زمين و ماه نشان مي‌دهند.

28 تیر 1392 0

گاليله و دادگاه تفتيش عقايد – قسمت چهارم (آخر)

(از سري مقالات تاريخ علم) محاكمه گاليله پس از تأخير فراوان (او يك بار ديگر بيمار شد و طاعون نيز بازگشت)، در فوريه 1633 براي دفاع از خود در برابر دادگاه تفتيش عقايد به رم رسيد. محاكمه در 12 آوريل آغاز شد. بازجويان به حكمي نظر داشتند كه بلارمين در سال 1616 به گاليله اعلام…

19 خرداد 1392 0

گالیله و دادگاه تفتیش عقاید – قسمت سوم

    (از سري مقالات تاريخ علم) گاليله در فلورانس دوباره بيمار شد و سال‌هاي 1617 و 1618 اغلب دچار افسردگي بود. او در هنگام ظاهرشدن سه ستاره‌ي دنباله‌دار در آسمان شب و در طول 4 ماه آخر سال 1618 توان كافي براي مطالعه و نظريه‌پردازي درباره‌ي آنها را نداشت. گاليله تنها زماني‌ به عمل…

8 خرداد 1392 1

گاليله و دادگاه تفتيش عقايد – قسمت دوم

(از سري مقالات تاريخ علم) گاليله به زودي با رويداد محرك ديگري براي اعلام عقيده خود در مورد نظام كوپرنيك مواجه شد.  يكي از شاگردانش به نام “بندتو كاستلي”  سمت قبلي گاليله يعني كرسي رياضي پيزا را به دست آورد. او در نامه‌اي به گاليله نوشت كه اخيراً مصاحبه‌اي آزاردهنده با “گرانددوشس پيوس كريستين”  داشته…

20 اردیبهشت 1392 1

گاليله و دادگاه تفتيش عقايد – قسمت اول

(از سري مقالات تاريخ علم) گاليله شخصي اجتماعي بود كه در بين اشخاص با نفوذ، همراهان روشنفكري يافت. با ارزش‌ترين دوستي او در اين ميان با جوان با استعداد و بلند همتي به نام «فيليپو سالوياتي» (Filippo Salviati) بود. گاليله و دانشجويانش به طور منظم در ويلاي زيباي سالوياتي واقع در 15 مايلي فلورانس ديدار…

3 اردیبهشت 1392 0

گرانش، از نيوتن تا اينشتين – قسمت پنجم

همكاري نهايي : اگر قرار باشد يك نظريه‌ي علمي جديد، جدي به شمار آيد، بايد دو آزمايش منتقدانه را با موفقيت بگذراند. نخست، آن نظريه بايد بتواند نتايج تئوري‌اي را حاصل نمايد كه با همه‌ي مشاهدات موجود يك واقعيت، منطبق باشد. تئوري نيروي جاذبه ي اينشتين اين آزمايش را گذارنده بود. زيرا در ميان چيزهاي…

23 اسفند 1391 21

نسبیت

بیگ بنگ: نسبیت با یک پرسش معمولی آغاز می شود: هر گاه ما نسبت به یکدیگر در حرکت باشیم، فیزیک شما به فیزیک من چگونه مربوط می شود؟ گالیله پاسخ می دهد: اگر سرعت نسبی ما یکسان باشد، دقیقا قوانین مکانیک یکسانی را می یابیم. نیوتن همان چیز را می گوید اما به تفصیل بیشتر…

24 بهمن 1391 5

نسبيت خاص و زمان – قسمت اول

يكي از شگفت‌آورترين نتايج نظريه‌ي مخصوص نسبيت اينشتين اين است كه تصور آشناي ما از مقوله‌ي زمان اساساً غلط مي‌باشد. دانشمندان و افراد عادي همواره زمان را همچون حركت يك نوع ساعت مخصوص ديواريِ زماني‌ِ جهاني كه بي‌رحمانه و رام‌نشدني، گذر زمان را با تيك‌تيك خود نشان مي‌دهد،‌ يا مانند ضربان قلب كيهاني و يا…

18 بهمن 1391 4

مقايسه جرم لختي و گرانش

مقايسه‌ي جرم لختي و گرانش اينشتين با نظريه‌ي نسبيت عام خود در 1915 نيروي گرانش را توسط جفت‌شدن هندسه فضا-زمان و مواد محتوي جهان جايگزين نمود. او يادآور شد كه نيوتون جرم را از طريق دو عمليات متفاوت تعريف نمود: 1) قانون دوم نيوتون 2) قانون گرانش تصور كنيد كه نيروي معيني را به يك…

10 بهمن 1391 4

نسبيت و جهان بدون اتر – قسمت دوم

نسبيت از ديدگاه گاليله و اينشتين و جهان بدون اتر: در اين‌جا يك چيز مي‌بايست به كنار رود، يا اين‌كه اصل نسبيت گاليله درست نبود و يا تجربه‌ي ذهني اينشتين نقض مي‌شد. سرانجام اينشتين دريافت كه تجربه‌ي ذهني‌اش خطا بود. زيرا آن تجربه بر اساس يك جهان پر از اتر بود. براي اينكه‌ اين تضاد…

7 بهمن 1391 2

نسبيت و جهان بدون اتر – قسمت اول

اصل نسبيت از ديدگاه گاليله و اينشتين   قسمت اول گاليله در مورد نسبيت گفته است: « فرض كنيد شما و يك دوست بدون صحبت با يكديگر در كابين اصلي زير عرشه‌ي كشتي نشسته‌ايد. در آن‌جا تعدادي مگس، تعدادي پروانه و تعدادي ديگر جانوران كوچك از اين گونه وجود دارند. يك ظرف بزرگ پر از…