بیگ بنگ: زیر میکروسکوپ به فضا نگاه کنید. چه چیز می بینید؟ هیچ چیز. هزار برابر بزرگنمایی کنید. هیچ چیز. یک میلیون برابر بزرگنمایی کنید. همچنان چیزی دیده نمی شود. حالا یک میلیارد برابر بزرگنمایی کنید. باز هم هیچ چیز قابل مشاهده نیست.

به گزارش بیگ بنگ، شاید یک فرد عادی به این نتیجه گیری بسنده کند که فضا در واقع هیچ چیز نیست. این نتیجه به لحاظ شهودی معقول است. علاوه بر این، انسان پای فراتر از قدرت بزرگنمایی میکروسکوپ ها گذاشته است. فیزیکدانان کوانتومی انسان های عادی نیستند. آنها با استفاده از میکروسکوپ های نظری به بزرگنمایی ادامه داده و درون فضا سرک می کشند و با کنجکاوی آن را زیر نظر می گیرند. ناگهان با چیزی مواجه می شوند. مجموعه ای متلاطم از ذرات مجازی موسوم به «کف کوانتومی» توجه آنها را جلب می کند. به باور فیزیکدانان کوانتومی، ذرات مجازی بعنوان نوسانات گذرا در تار و پود فضا-زمان وجود دارند؛ مثل حباب های درون کف صابون. «اریک پرلمن» استاد فیزیک و علوم فضایی در مؤسسه فناوری فلوریدا گفت: «حباب های درون کف کوانتومی میلیاردها برابر کوچکتر از هسته اتم بوده و برای کسر بسیار کوچکی از ثانیه دوام می آورند.»

چیز بسیار کوچکی که از آن در اینجا بحث می شود، هنوز بطور مستقیم مشاهده نشده است. پس از کجا مطمئن باشیم که این کف کوانتومی وجود دارد؟ یکی از بزرگترین شواهد مبنی بر وجود آنها در سال  1947 توسط دو فیزیکدان هلندی به نام های «هندريک کاسيمير و ديرک پولدر» پیش بینی شد. «دون لينکولن» فیزیکدان آزمایشی ارشد آزمایشگاه فرمی اثر به اصطلاح کاسيمير را اینگونه توضیح می دهد: «اگر کف کوانتومی واقعیت دارند، ذرات باید در همه جای فضا حضور داشته باشند. علاوه بر این، چون ذرات از ماهیت موج برخوردارند، امواج نیز باید در همه جا باشند. داشتن دو صفحه فلزی موازی که نزدیک هم قرار گرفته اند، چیزی بود که آن دو فیزیکدان متصور شدند.»

کف کوانتومی می تواند هم میان صفحات و هم بیرون آنها وجود داشته باشد. چون صفحات نزدیک یکدیگر قرار دارند، فقط امواج کوتاه توان زندگی در میان صفحات را دارند اما امواج دارای طول موج بلند و کوتاه بیرون آنها نیز وجود دارند. به دلیل این عدم توازن، فراوانی امواج واقع در بیرون صفحات باید بر نیروی تعداد کوچکی از امواج افزوده و دو صفحه را کنار هم نزدیک کند. سی سال پس از پیش بینی اثر کاسيمير،  نهایتا به طور کیفی مشاهده شد و در سال 1997 نیز بطور دقیق مورد اندازه گیری قرار گرفت.

اینکه بگوئیم فضا یک آشفتگی پر هرج و مرج و مملو از کف است، تبعات عظیمی بر درک ما از کیهان دارد. «برایان گرين» نظریه پرداز ریسمان و استاد دانشگاه کلمبیا در کتاب خود با عنوان «جهان زیبا» می نویسد: «ما در فواصل کوتاهی با ناسازگاری اساسی میان نسبیت عام و مکانیک کوانتومی روبرو شده ایم. مفهوم هندسه فضایی مسطح بعنوان ایده اصلی نظریه نسبیت عام، با نوسانات خشونت آمیز دنیای کوانتومی در فواصل کوتاه نابود می شود.»

اینکه با قاطعیت بگوئیم کف کوانتومی وجود دارد یا ندارد، میتواند در درک ماهیت درست واقعیت بسیار مفید باشد. اما آزمایشات اخیر چیز دیگری می گویند. یکی از راه های محتمل برای بررسی وجود کف کوانتومی، اندازه گیری مدت زمان حرکت فوتون های حاصل از انفجارهای ستاره ای در فواصل طولانی است. اگر فضا-زمان مسطح و ملال آور است، دو فوتون آزاد شده از منبع یکسان بايد در زمان یکسانی یک فاصله مشخصی را طی کنند. اما در صورتی که فضا-زمان کفدار باشد، سرعت فوتون با نوسانات و اختلالات اندک کاهش می یابد. تجزیه و تحلیل سال  2009 نشان داد که فوتون های پر انرژی و کم انرژی از انفجار پرتو گاماى یکسانی در زمان های متفاوتی به یک موقعیت مشخص رسیدند. اما تحلیل های بعدی سایر انفجارها نشان داد که فضا-زمان مسطح است.

هیچ یک از آزمایشات نمی تواند با دقیق ترین جزئیات این مورد را اندازه گیری کند تا ایده کف کوانتومی کنار گذاشته شود. ما باید منتظر اختراع میکروسکوپى با قابلیت مشاهده  1.6×10^-35 متر باشیم و ساخت چنین دستگاهی فرایندی دشوار و شاید زمان بر است. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ RealClearScience منتشر شده است.

ترجمه: منصور نقی لو/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: livescience.com

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

10 دیدگاه

  1. البته هیچ چیز معلوم نیست شاید هیچ کدوم وجود نداشته باشند و فقط زاییده ذهن ما باشند.شاید هم هر دو به شکل جدا از هم وجود خارجی داشته باشند و چیز های دیگری هم باشند که ما نمیدونیم.هیچ چیز معلوم نیست.

  2. کف کوانتومی مملو از ذرات،جهان ها،سیاهچاله ها و کرمچاله های مجازی است که در مدت زمان کوتاهی به وجود می آیند و از بین میروند.اگر حقیقت داشته باشد این افت و خیز کف به علت نوسانات ریسمان ها است .حال اینکه فضا-زمان وجود نداره،همون کف کوانتومیه یا وجود داره اما جدا از اونه معلوم نیست.اما من فکر میکنم وجود داره اما کف کوانتومی نیست.

  3. جالب اینجاست که نمیدونیم داخل چی هستیم. شاید ما ویروسیم و داریم توی اتم یک سلول (کهکشان) زندگی میکنیم و فضا همان بدن یک موجو عظیم الجسه باشه که تاریکه. 😀
    شوخی کردم که ناراحتی پیش بیاد با کیبورد نمینویسم اگه اشتباه تایپی دیدید من نبودم دستم بود تقصیر انگشتم بود…

  4. کسی میدونه چقدر دیگه باید بریم جلو تا به انتهای فضا برسیم یا به نوعی از فضا خارج شیم؟ آخه با عقل جور در نمباد که فضا بینهایت باشه ما اصلا چیزی با نام بی نهایت تو فیزیک و ریازی نداریم اگه داریم پس بگید بینهایت چنده؟ میشه چند؟
    همانطور که زمین انتها داشت آسمان زمین انتها داشت و ما تونستیم از زمین در بیایم باید بتونیم از فضا هم در بیایم.

  5. من دیدگاه دانشمندان راکه هیچ ساختاری برای فضازمان درنظر نمیگیرن وفکرمیکنن رویدادها درفضازمان اتفاق می افتند راقبول ندارم. به نظرمن این فضا زمان است که به رویدادها حتی آگاهی وذهن تبدیل میشود

  6. ما علاوه بر تناقض نسبیت وکوانتوم مشکلات مهمتری درفیزیک داریم مثل مشاهده آینده وگذشته توسط فراروانها و این بحث هولوگرافیک بودن جهان را مطرح میکند.درصورت هولوگرافیک بودن جهان هرپدیده ای درهر زمان موجودیت مستقلی ازدیگرزمانهاداردو حرکت وسرعت برداشت ذهن است مثل حرکت موهومی در صفحه تلوزیون.

  7. اگه قرار باشه ذره ای سریعتر از فوتون های نور حرکت کنه ٬ اندازش باید خیلی خیلی کوچیکتر از اندازه فوتون های نور باشه

  8. جالب بود. ولی عدد بسیار کوچک که بصورت توان منفی نوشته شده نامشخص است!