معرفی کتاب: امی‌ نوتر، مادر جبر نوین

بیگ بنگ: پژوهش و تحقیق همزاد آدمی است. عشق به پژوهش و تحقیق و تدریس در دانشمندان، به سان آب شوری است که هر چه بیشتر بنوشند، تشنه تر می‌شوند. تشنگی زوال‌ناپذیری که به انحلال غرور و احیای تواضع منجر می‌شود. عنصر اساسی در امر پژوهش، سرشت کنجکاو و ذهن پرسش‌گر است، نه جنسیت و قومیت و ملت. داستان زندگی امی‌نوتر که هنوز صد سال از مرگش نمی‌گذرد، نشان می‌دهد که بر خلاف ادعای برخی مورخین غرض‌ورز، نه فقط در مشرق زمین، بلکه در غرب هم پایمال کردن حقوق زنان، نه تنها در عمل بلکه در تار و پود فکری‌شان نفوذ کرده بود.

book_1امی‌نوتر- مادر جبر نوین
نام اصلی: Emmy Noether – The Mother Of Modern Algebra
نوشته‌ی : مارگارت تنت
ترجمه: حسن فتاحی
انتشارات: مازیار
موضوع: ریاضی‌دانان – سرگذشت‌نامه
چاپ اول ۱۳۹۳
تعداد صفحه: ۱۴۴

با نگاهی منتقدانه و منصفانه به تاریخ علم، درمی‌یابیم که حضور کمرنگ زنان در عرصه‌های علمی در تمان ادوار میان ملیت‌ها و سرزمین‌ها و فرهنگ‌ها شیوع داشته است. چه در دوران یونان باستان، چه در دوران شکوفایی علمی کشورهای اسلامی و چه در دوران رنسانس. نکته‌ی مهمی که داستان زندگی امی‌نوتر به ما می‌آموزد، این مسئله است که آیا صرفاً ادامه‌ی تحصیل زنان در مقاطع بالای دانشگاهی و کسب مدارج و مدارک رنگارنگ منجر به ارتقای سطح فکری و به معنی حضور فعال و پویای آنان در جامعه‌ی علمی است؟ با مطالعه‌ی شخصیت امی نوتر به وضوح درمی‌یابیم که صرف اخذ مدارک علمی، حضور فعال زنان در اجتماع تضمین نمی‌شود. امی‌نوتر به ما می‌آموزد برای انسان‌های بزرگ، بن‌بستی وجود ندارد زیرا که آنان در مواجهه با مشکلات، یا راهی خواهند ساخت یا راهی خواهند یافت. آری امی نوتر نشان داد که طبیعت با نوابغ عهد و پیمانی جاودانه بسته است و نبوغ مستقل از جنسیت است. (حسن فتاحی – مترجم)

 امی‌نوتر بانویی بود با استعاد و در فرهنگی رشد پیدا کرد که برای پیشرفت فکری و حرفه‌ای زنان دلسرد کننده بود. با این وجود ریاضی‌دان به نامی شد. کسی که به طور کامل مورد احترام همکاران منحصراً مرد و دانشجویان پسرش بود. اغراق نیست اگر گفته شود امی‌نوتر مهم‌ترین بانوی ریاضی‌دان تا حال حاضر بوده است. خانواده‌اش او را به آموختن ریاضیات ترغیب کردند. پدرش، ماکس نوتر پروفسور ریاضیات در دانشگاه ارلانگن بود. اگرچه بدون شک آن‌ها از اینکه امی این شاخه را به عنوان شغل برگزیده بود، غافل‌گیر شدند.

امی‌نوتر در ۲۲ مارچ ۱۸۸۲ در ارلانگن آلمان به دنیا آمد و در ۱۳ آوریل ۱۹۳۵ در پنسیلوانیا در آمریکا درگذشت. او همچنان که بزرگ می‌شد، انتظار می‌رفت نواختن پیانو و کارهای زیبای گلدوزی را همانند مادرش انجام دهد. هرچند او هیچ رغبتی به این قبیل کارها نداشت و به جای آن بازی با برادرانش و مطالعات شخصی‌اش را ترجیح می‌داد.

نوتر در سال ۱۹۰۷ از رساله‌ی دکترای خود درباره‌ی ناورداها دفاع و در سال ۱۹۱۸ کتاب ناورداهای دیفرانسیلی خود را منتشر کرد. با انتشار این کتاب، در ردیف ریاضی‌دانان بزرگ جای گرفت. از آن پس در زمینه‌های گوناگون ریاضی، نظیر ایده‌آل‌ها، جبر مجرد، توپولوژی، ابر مختلط‌ها و غیره، مقالات بکر و جالبی به جهان ریاضیات عرضه کرد. جبری‌شدن ریاضیات را تا حد زیادی مدیون امی‌نوتر هستیم. به قول هرمان ویل، امی‌نوتر توانست با روش اصل موضوعی خود، مسئله‌های تازه‌ای کشف کند. در کنگره‌ی جهانی ریاضی‌دانان در سال ۱۹۳۳ در زوریخ بسیار خوش درخشید. دانشگاه با دانشیار شدن او به دلیل اینکه مرد نیست، مخالفت می‌کرد، ولی با یاری هیلبرت و کلاین سرانجام در سال ۱۹۱۹ او را به دانشگاه راه دادند.

اما متأسفانه تنها پس از دو سال، با روی کار آمدن نازی‌ها در آلمان، ادامه‌ی کار او را در آن موقعیت، صرفاً به خاطر مذهبش غیر ممکن ساختو مجبور به مهاجرت شد. مدتی در مسکو کار کرد و سپس به آمریکا مهاجرت کرد. او توانست پیشه‌اش را در ایالات متحده در کنار شخصیت‌های برجسته‌ای همچون آلبرت اینشتین در پرینستون ادامه دهد. اما به دلیل عوارض ناشی از جراحی، خیلی زود درگذشت. پاول الکساندروف عضو فرهنگستان و رئیس انجمن ریاضی‌دانان مسکو در پنجم سپتامبر سال ۱۹۳۵ در سخنرانی خود به مناسبت درگذشت نوتر، او را “” بزرگترین زن ریاضی‌دان، دانشمندی سترگ، معلمی بی‌مانند و انسانی فراموش‌نشدنی”” نامید.

 ریاضی‌دان بزرگ قرن بیستم، امی‌نوتر، در بین فیزیک‌دانان نیز نامی آشناست. علت اشتهار امی‌نوتر در بین فیزیک‌دانان، قضیه‌ی مشهور نوتر است که نشان می‌دهد به هر تقارن پیوسته سراسری می‌توان یک جریان پایسته نسبت داد. با توجه به اینکه تقارن‌ها در جای‌جای فیزیک ظاهر می‌شوند، این قضیه نیز بسیار کاربرد دارد. اثبات قضیه در چند سطر کوتاه امکان‌پذیر است. اولین بار که دانشجویان با این قضیه مواجه می‌شوند، گمان نمی‌برند چه‌قدر در مراحل بعدی از این قضیه‌ی به ظاهر ساده استفاده خواهند برد و جالب‌تر آن‌که هر بار مجبور خواهند شد به اثبات قضیه بازگردند و پیش‌فرض‌های آن را با دقت و عمق بیشتری باز ببینند. به جرأت می‌توان گفت هیچ قضیه‌ای در فیزیک تا این اندازه ساده و در عین حال چند لایه باشد.

فهرست مطالب:

بخش‌اول:  کودکی

جشن‌ تولد آنا

مدرسه‌ی دخترانه

تربیت و آموزش صحیح برای یک دختر

جبر چیست

پروفسور گوردان به شام دعوت می‌شود

بخش دوم: فراسوی مدرسه‌ی دخترانه

دیپلم دبیرستان

تحصیل در دانشگاه

بخش سوم:  محققی جوان

امی عازم گوتینگن می‌شود

مدرسی در دانشگاه

بخش چهارم:  خانم پروفسور دکتر امی نوتر

پسران نوتر

انستیتو ریاضی گوتینگن

امی‌نوتر:  محققی قابل احترام

رسمیت یافتن به عنوان یک محقق

بخش پنجم:  جلای وطن

حرکت به سمت برین ماور

بیانه‌هایی در مراسم یادبود مادر جبر مدرن

 سایت علمی بیگ بنگ: bigbangpage.com

اشتراک گذاری

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.