بیگ بنگ: كتاب جزء و كل در حقيقت خاطرات هايزنبرگ از دوران تحصيلي و آشنايي او با فيزيك است. وي از دوران دبيرستان شروع مي‌كند و آشنايي خودش را با دوستان و كساني كه به نوعي با فلسفه و فيزيك ارتباط دارند را شرح مي‌دهد. دوران تحصيلي در دانشگاه، جنگ جهاني، شرايط كشور آلمان، خلق مكانيك كوانتومي و … همه به صورت خاطراتي جالب درآمده است. نكته جالب در اين كتاب اين است كه بيشتر خاطرات وي با دوستانش و بحث‌هاي مهم در دامن طبيعت مانند كوه و جنگل، بيشه‌ زار و درياچه و … صورت گرفته است.

جزء و كل
——————-
Physic And Beyond: Encounters And Conversations

نويسنده: ورنر هايزنبرگ (Werner Heisnberg)
ترجمه: حسين معصومي همداني
انتشارات: مركز نشر دانشگاهي
چاپ هفتم، 1390
تعداد صفحه: 248

جزء و كل كتابی است كه تاریخچه فیزیك جدید را از زبان یكی از بنیانگذاران آن حكایت می‌كند، و همچنین به رابطه فیزیك با مسائل فلسفی و تاریخی و اجتماعی می‌پردازند. ورنر هایزنبرگ (1911 تا 1976) نویسنده این كتاب، علاوه بر اینكه شایسته عنوان فیلسوف طبیعت است، هنرمند و هنرشناس هم هست. نویسنده چیره‌دستی است كه این كتاب بهترین گواه توانایی او در نویسندگی است شاید به دلیل صداقت هایزنبرگ در بیان احوال خود وشاید هم به دلیل مهارت او در بیان اندیشه‌های پیچیده به‌زبان ساده است كه كتاب جزء و كل از زمان انتشارش در 1969 تا سال 1984 به بیش از ده زبان ترجمه شده است (از مقدمه مترجم).

«علم ساخته انسان است موضوع این كتاب تحول فیزیك اتمی در پنجاه سال گذشته است به صورتی كه نویسنده آن را تجربه كرده است. پایه علم بر آزمایش است و نتایج علمی از راه گفتگو میان دست‌اندركاران علم، كه درباره نحوه تعبیر آزمایشها با هم مشورت می‌كنند، به‌دست می‌آید. این‌گونه گفتگوها موضوع اصلی این كتاب است نویسنده از تذكر این گفت‌وشنودها هدفی بزرگتر را هم در نظر داشته است. فیزیك اتمی جدید پرتو تازه‌ای بر مسائل بنیادی فلسفی و اخلاقی و سیاسی تابانده است. شاید این امید بیجا نباشد كه این كتاب بتواند جماعت بزرگی از مردم را به حلقه این بحثهای حساس و حیاتی وارد كند (از پیشگفتار مؤلف).»

فهرست مطالب:

پيش‌گفتار
1- نخستين آشنايي با نظريه اتمي
2- عزم آموختن فيزيك
3- معني فهميدن در فيزيك جديد
4- درس‌هايي در سياست و تاريخ
5- مكانيك كوانتومي و گفتگويي با اينشتين
6- قلمروهاي نو
7- علم و دين
8- فيزيك اتمي و پراگماتيسم
9- رابطه زيست‌شناسي با فيزيك و شيمي
10- مكانيك كوانتومي و فلسفه‌ كانت
11- بحث‌هايي درباره زمان
12- انقلاب و زندگي دانشگاهي
13- انرژي اتمي و ذرات بنيادي
14- رفتار فردي در مواجهه با مصائب سياسي
15- به‌سوي آغازي نو
16- مسئوليت دانشمند
17- پوزيتيوسيم، مابعدالطبيعه و دين
18- مباحثات علمي و سياسي
19 – نظريه ميدان واحد
20- ذرات بنيادي و فلسفه‌ي افلاطوني