بیگ بنگ: هزاران هزار جرم آسمانی وجود دارد که صدها نفر مختلف در طول قرن‌ها کشف کرده‌اند. در حالیکه بسیاری از آنها اسامی آسانی دارند – مثل سحابی جبار، سحابی مرداب، سحابی پروانه و سحابی ساعت‌شنی – بیشتر آنها نام‌های دشواری دارند. علاوه‌ بر آن، اسامیِ بیادماندنی همیشه با اتحادیۀ بین‌المللی ستاره‌شناسی(IAU) شناسایی نمی‌شوند: تنها سازمانی که اختیار نامگذاری اجرام آسمانی را دارد.

به گزارش بیگ بنگ، حتی آنها نام‌هایی دارند که ترکیبی از خصوصیات تصادفی هستند و اصلأ تصادفی نیستند. در اخترشناسی، اسامی فقط برای مرجع نیستند. بلکه، هر نامگذاری اطلاعاتی را دربارۀ خود شی ارائه می‌دهد و اغلب اجرام بیش از یک نام دارند. مثلأ کهکشان آندروما را در نظر بگیرید. اگرچه بیشتر افراد آن را با نام غیررسمی‌اش صدا می‌زنند (بر اساس صورت‌فلکی‌اش در آندروما)، این کهکشان به ‌طور رسمی مسیه 31 (M31) و NGC 224 نامیده می‌شود.

در یک اسم چه نهفته است؟

هر زمانی که «مسیه» (یا فقط «M») را در جلوی یک اسم مشاهده می‌کنید (معمولأ حداکثر دو رقم)، به این معنا است که این شی در کاتالوگ مسیه درج شده است. بیشتر این اجرام، نه همۀ آنها – نسخه‌ نهایی شامل 110 جرم آسمانی است که توسط “شارل مسیه” در اواخر قرن هجدهم تا اوایل قرن نوزدهم کشف شده‌اند (از آنجاییکه این زمان قبل از عصر مخابرات بوده، برخی از اجرام را در اصل اخترشناسان ِ دیگر مشاهده کرده‌اند و به طور مستقل در زمان‌های بعدی کشف شده‌اند).

نمایی از کهکشان آندرومدا یا M31

نام دیگر آندروما – NGC 224 – از درج این کهکشان در کاتالوگ عمومی جدید [سحابی‌ها و خوشه‌های ستارگان] که با عنوان NGC شناخته می شود، گرفته شده است. چند تکرار در کاتالوگ مشاهده می‌شود و با کاتالوگ عمومی سحابی‌ها و خوشه‌ها(GC) آغاز می‌شود؛ این کاتالوگ توسط ویلیام هرشل در سال 1786 گردآوری شده است. جان هرشل بر اساس کاتالوگ 2500 موردیِ پدرش دومین نسخه را منتشر کرد و اساسِ سومین کاتالوگ را بنا کرد، این کاتالوگ را “جان لوئیس امیل دریر” در اواخر دهۀ 1800 منتشر کرد.

همچنین با حروف IC مواجه می‌شوید که فرم کوتاه شدۀ کاتالوگ‌های شاخص [سحابی‌ها و خوشه‌های ستارگان] است. کاتالوگ‌های دیگری نیز وجود دارد؛ همچنین برخی از اعداد مخفف‌هایی را دنبال می‌کنند که به اجرام مختلفی تعلق دارند. آنها یا به عنوان نقاط مرجع بکار می‌روند یا به مختصات اشیای مورد نظر اشاره دارند.

ستارگان و سیارات انفرادی

از طرف دیگر، سیارات در کاتالوگ عمومی جدید درج نمی‌شوند. آنها طبقه‌بندی کاملأ متفاوتی دارند. آنها اغلب با پیشوند HD، GJ یا Kepler همراهند. نام HD – فرم کوتاه شدۀ کاتالوگ “هنری دراپر” – برای اولین‌بار در اوایل قرن بیستم مطرح شد. از زمان انتشار نسخۀ اولیه (که کاتالوگ “دراپرِ” طیف‌های ستاره‌ای نامیده می‌شود)، بیش از 350 هزار ستاره – که تقریبأ کل آسمان شب را پوشش می‌دهند – شناسایی شدند و در کاتالوگ جای گرفتند. خیلی از آنها آنقدر دور بودند که با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شدند.

کاتالوگ HD اکنون شامل مجموعه‌ای تأثیرگذار از سیارات می باشد. در این کاتالوگ ستارگان هم درج شده‌اند. اولین ستارگان با شمارۀ 1 شروع و با شمارۀ 225300 به پایان می‌رسند. دومین اصلاحیه از شمارۀ 225301 تا شمارۀ 359083 می‌باشد – که به طبقه‌بندی‌ طیفی ستارگان، مربوط می‌شود.

HIP یا کاتالوگ “هیپ‌پارکوس” به اجرامی می‌پردازد که توسط ماهوارۀ هیپ‌پارکوس سازمان فضایی اروپا(ESA) کشف شده‌اند. طبیعتأ، اجرام کپلر از تلسکوپ فضایی کپلر رصد شده‌اند نیز با عنوان kepler دسته‌بندی می شوند. همچنین، KOI در واقع «شی مورد نظر کپلر» را نشان می‌دهد. در آخر، کاتالوگ Gliese–Jahreiß (GJ) وجود دارد. این کاتالوگ اجرامی که در فاصلۀ 82 سال نوری از زمین قرار دارند را نشان می‌دهد.

ستارگان متغیر

بسیاری از ستارگان مثل خورشید ما روشنایی ایستایی دارند. آنها اغلب در معرض تغییرات ناگهانی قرار دارند. این ستارگان را متغیر می‌نامیم و غالبأ براساس صورت‌فلکی‌شان طبقه‌بندی می‌شوند. براساس دسته‌بندی اتحادیۀ بین‌المللی ستاره‌شناسی، اسامی شامل یک یا دو حرف و نام صورت‌فلکی (مثل U Sagittarii یا RR Lyrae) یا نامی که بعد از «V» آمده و نام صورت‌فلکی هستند (مثل V 1500 Cygni) می باشد.

در هر صورت‌فلکی، اولین ستاره متغیرِ کشف شده با حرف «R» و مضاف‌الیه نام صورت‌فلکی مثل « R Andromedae» (یک متغیر طولانی مدت) شناسایی می‌شود، دومین متغیر «S» است (مثلأ « S Andromedae » ابرنواختری است که در کهکشان آندرومدا (M31) رخ داده) و همچنان تا «Z» و تا عدد 9 ادامه پیدا می‌کنند؛ سپس دهمین متغیر «PR» است که با «RS» دنبال می‌شود تا «RZ»، «SS» (نه «RS») تا «SZ» و «YY»، «YZ» تا «ZZ» و سپس «AA»، «AB» تا «AZ»، «BB» تا «BZ» و «QQ» تا «QZ» (در اینجا حرف «J» استفاده نمی‌شود تا با حرف «I» اشتباه گرفته نشود. با شمارش این الگو به 334 نام برای هر صورت‌فلکی می‌رسیم و متغیرهایی که با عدد 335 آغاز می‌شوند بصورت «V 335»، «V336» و غیره… دسته‌بندی می شوند.

دنباله‌دارها و سیارک‌ها

اسامی دنباله‌دارها و سیارک‌ها ساده‌ترین نامگذاری هستند. آنها یک حرف یک اسلش، چهار عدد، یک حرف دیگر و اعداد بیشتر دارند. اولین حرف براساس خصوصیات مداری جرم می باشد. اگر یک دنباله‌دار دوره‌ای باشد، با حرف P و اگر دنباله‌دار غیردوره‌ای باشد با حرف C نمایش داده می‌شود.(دنباله‌دار دوره‌ای، دنباله‌داری است، که در مداری نزدیک به زمین در فواصل زمانی منظمی در حال چرخیدن است و دنباله‌دار غیر دوره ای دنباله‌داری است که بیش از یک عبور حضیض خورشیدی‌اش تأیید نشده است) اگر دورۀ مداری کاهش پیدا نکند حرف x را به خودش می‌گیرد و اگر دنباله‌دار دیگر وجود نداشته باشد، حرف d به آن اضافه می‌شود.

چهار عددی که پس از آن قرار می‌گیرند سالی که این شی کشف شده، «نیمۀ ماهی که در آن سال رصد شده‌» و ترتیب کشف را نشان می‌دهند. در آخر، وقتی این اجرام شناسایی شوند، اخترشناسان نام فرد (یا افرادی) که آن را کشف کرده‌اند را اضافه می‌کنند.

ابرنواخترها

ابرنواخترها – رویدادهای تحولی عظیمی که پس از مرگ ستارگان پرجرم رخ می‌دهند – جزو  درخشان‌ترین آتش‌بازی‌های کیهانی هستند. روند پیدا کردن و نامگذاری آنها ساده است. همانند ستارگان نرمال، نامگذاری آنها نام صورت‌های‌فلکی که در آن قرار دارند، سال کشف و یک عدد تصادفی، می باشد.

ترجمه: سحر  الله‌وردی/ سایت علمی بیگ بنگ

منبع: futurism.com

 

دیدگاهتان را بنویسید

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

4 دیدگاه

  1. این مطالب عالی هستند و بسیار سودمند هستند ولی متاسفانه کاربر ها به ان ها اهمیت نمیدن و کامنتی یاسوالی راجب ان نمی گدذارند حالا اگر مطلبی درباره بیگانگان هوشمند باشند و اینکه چگونه با ان ها ملاقات می کنیم باشد کامنت های زیادی گدذاشته می شود و خیال پردازی های زیادی می شود در صورتی که عده ای از همین افراد اصن نمیدونند ستاره شناسی چی
    هست
    واقعا جای تاسف داره امیدوارم ستاره شناسی صرفا به علم بررسی بیگانگان فضایی تبدیل نشه
    ممنون از سایت بیگ بنگ

  2. البته کوتوله های قهوه ای نیز نام خاصی دارند
    مطلب خوبی بود
    به نظرم از این مطالب که درباره پایه علم نجوم هستند به جای مطالب تخیلی و حدس و گمان,بیشتر استفاده کنید